خیار
خیار
گیاه شناسی
خیار گیاهی است، علفی و یک ساله از خانواده کدوئیان. مبدا این گیاه مشخص نیست ولی به احتمال زیاد بومی مناطق هندوستان و افریقا می باشد و از آن‌جا به نقاط دیگر جهان راه یافته است، هم چنین این گیاه حدود ۳۰۰ سال قبل از میلاد در روم و یونان کشت می شد .
ایالت فلوریدا مهم ترین تولید کننده خیار در آمریکا است و حدود یک سوم خیار کل امریکا را تولید می کند. این گیاه علفی دارای ساقه ی خزنده و پوشیده از خارهای نازک و خشن است. برگ های آن بزرگ و دارای زاویه و دندانه دار است.گل های آن زرد رنگ می باشد که به دو صورت نر و ماده روی یک پایه قرار دارند میوه آن سبز رنگ و بسته به نوع و نژادهای مختلف ممکن است کوچک یا دراز باشد .
ترکیبات شیمیایی
خیار دارای آب، پروتئین، مواد چربی، انواع معدنی ( فسفر، آهن، کلسیم، پتاسیم، سدیم ) است هم چنین ویتامین ب۱، ب۲، ب۳، دارد .
در ۱۰۰ گرم خیار ۸ کالری انرژی نهفته است.
خواص داروئی
از نظر طب قدیم ایران سرد و تر است، خنک کننده ی بدن می باشد و به هضم غذا کمک می کند، ادرار آور است ، خون را تصفیه می کند، عطش را برطرف می سازد، ملین است، برای جوان سازی پوست به عنوان ماسک صورت کاربرد دارد .
انواع بذر خیار
۱.بذر خیار گلخانه ای سوکراتس: این نوع بذر به علت مقاومت خوب در برابر سرما برای کشت در پاییز و زمستان توصیه می شود. این واریته بسیار زودرس بوده و دربرابر بیماری سفیدک پنهان و آشکار، ویروس موزاییک خیار از خود مقاومت نشان می دهد .
۲.بذر خیار گلخانه ای نگین: به علت مقاومت به سرما مناسب کشت مناسب آن در فصل پاییز و بهار است هم چنین مثل بذر سوکراتس مقاومت خوبی در برابر ویروس و بیماری ها دارد .
۳.بذر خیار گلخانه ای برهان
۴.بذر خیار گلخانه ای فادیا
کاشت، داشت، برداشت
انتخاب زمان و زمین مناسب کشت
اولین اقدام برای کشت این است که منطقه کشت را با زمان مناسب آن بسنجید. به طور مثال، در نواحی معتدل کشور کشت به صورت بهاره است. در مناطق جنوبی کشور مثل خوزستان کشت زمستانه می باشد. به طور کلی زمان هایی که شرایط جوی نامساعد است باید از دوره کشت حذف شود و اگر چنین اقدامی صورت نگیرد کشت با مشکلات عدیده ای روبه رو است .
بعد از انتخاب زمین مناسب باید بستر سازی کرد یعنی آماده سازی زمین. در کشت بهاره آماده سازی زمین در زمستان انجام می شود. این آماده سازی شامل شخم اولیه ی عمیق است که با گاو آهن انجام می شود، بعد از اتمام شخم اولیه باید تا ۳۰ تن در هکتار کود دامی پوسیده به خاک اضافه شود .
در مرحله دوم باید بذر مناسب و خوبی انتخاب شود. قابل ذکر است که بسیاری از کشاورزان بدون توجه به واریته و زمان کشت آن تنها به علت پر گل بودن آن اقدام به کشت در فصولی می کنند که مناسب آن بذر نیست در نتیجه با مشکلاتی مواجه می شوند.
در ایران کاشت و برداشت خیار به صورت سنتی و بدون استفاده از ماشین آلات انجام می گیرد.
چون بوته ی خیار نسبت به سرما حساس است باید تا رفع خطر یخ زدگی از کاشت جلوگیری شود.
بعد از انتخاب بذر مناسب باید یک روز قبل از کاشت، بذر خیسانده شود در هر حفره های ۵ سانتی زمین ۳ یا ۴ بذر می کاریم در ۱۰ روز بعد از کاشت وقتی که که بوته ها ۳ یا ۴ برگه شدند تنک کردن انجام می شود. نحوه ی تنک کردن به این صورت است که بوته های اضافی را از سطح خاک توسط قیچی باغبانی جدا می شود .
خاک و کود
خیار چون در بیشتر مناطق ایران کشت می شود اگر بخواهیم محصول زودرس شود باید خاک آن شنی و لومی باشد چنان چه محصول بیشتری مدنظر باشد باید خاک رسی و لومی باشد .
کودهای آلی مثل کودهای حیوانی، کمپوست شرایطی ایده آل در مرحله ی داشت را فراهم می کند. خیار نسبت به دو نوع کود دامی و کود شیمیایی عکس العمل نشان می دهد مقدار این کودها به عواملی هم چون حاصل خیزی خاک و نوع بذر بستگی دارد. مقدار ۱۰۰ تا ۱۲۰ کیلوگرم کود ازت در هر هکتار، ۱۵۰ تا ۱۸۰ کیلو فسفر و ۷۰ تا ۸۰ کیلو پتاس در هر هکتار توصیه می شود. ازت در رشد رویشی میوه نقش مهمی دارد .
آبیاری
برای آبیاری گلخانه بهتر است از سیستم تحت فشار به صورت قطره ای استفاده کنیم در این روش که بهترین نوع آن استفاده از نوارهای آبیاری است که از هدررفت آب جلوگیری می کند. آبیاری سنتی ضمن بالابردن مصرف آب مواد غذایی موجود در خاک را شسته و دسترسی ریشه را کم می کند و خاک فقیری برای گیاه می سازد .
آبیاری گیاه بر اساس سن گیاه، بافت خاک و زمان مصرف متفاوت است. در زمستان به دلیل بارش به آب کمتری نیاز است. در ضمن خیار زمانی که به گلدهی می رسد نیاز به آب بیشتری دارد .
آبیاری برای خاک های سبک به صورت نشتی است یعنی با ایجاد جوی و پشته آبیاری صورت می گیرد .
کنترل آفات و امراض
با استفاده از سم می تواند آفات را کنترل و از بین برد از انواع مهم آن می توان به سفیدک، ویروس موزائیک و ...اشاره کرد .
هرس
بوته خیار تا زمانی که ارتفاع گیاه به ۳۰ سانتی متر نرسد هرسی لازم ندارد اما پس از این که بوته به ارتفاع ۳۰ سانتی متری رسید شاخه های فرعی و میوه و گل های آن به تدریج حذف می شود .
برداشت محصول
از مواردی که باید در انجام آن دقت بسیاری کرد تا آسیبی به گیاه وارد نشود نحوه ی چیدن خیار از بوته است. امروزه در اکثر گلخانه ها دیده می شود که خیار را به وسیله ی قیچی از شاخه جدا می کنند این کار زمانی مشکل ساز است که قیچی آلوده به بیماری های قارچی و ویروسی خاصی باشد. معمولا میوه ی خیار را به صورت نارس برداشت می کنند اولین برداشت ۶۰ الی ۷۰ روز پس از کاشت می باشد.
