ذرت

ذرت

گیاه ذرت از جنس zea mays و از خانواده گرامینه است که تا کنون ۵۰۷ گونه آن شناخته شده است، گیاهی یک ساله که در مناطق گرم کشت می شود. منشاء ذرت قاره آمریکا است و هنوز هم این قاره مقام اول تولید و مصرف آن را دارد.

دانه ذرت به رنگ های سفید، زرد، قرمز و بنفش دیده می شود که رنگ زرد در تجارت جهانی اولویت بیشتری دارد‌.

اندازه و شکل دانه ذرت تابع عوامل ژنتیکی و عوامل محیطی است. دانه هایی که در پایین خوشه قرار دارند بزرگ و آن هایی که در بالای خوشه قرار دارند کوچک تر هستند.

نوع و میزان مصرف ذرت در نقاط مختلف دنیا متفاوت است.در آمریکا ۸۰ درصد از ذرت برای تغذیه دام مصرف می شود و تنها ۶ درصد آن به عنوان مصارف تغذیه ای انسان به کار می رود. در کشورهای در حال توسعه ۵۰ درصد ذرت تولیدی برای تغذیه دام ها، ۴۰ درصد غذای انسانی، ۱۰ درصد باقی مانده مصرف صنعتی دارد .

ذرت حاوی پروتئین، چربی، کربوهیدارت، فیبر است. ارزش غذایی این غله از گندم کمتر است.پروتین ذرت گلوتن ندارد بنابراین نمی توان نان با کیفیتی تولید کرد.

در مناطقی که مصرف ذرت نسبت به سایر غلات خیلی بیشتر است بیماری پلاگر شیوع پیدا می کند که مربوط به کمبود اسید آمینه تریپتوفان ذرت است.

انواع گونه های ذرت

۱.ذرت غلافی یا pod corn : پر مصرف ترین گونه در بسیاری از کشورهای تولید کننده ذرت است.

۲.ذرت دندانی یا دندان اسبی : دانه های این گونه در قسمت تاج خود دارای تورفتگی است .

۳‌.ذرت سخت : نشاسته آندوسپرم آن از نوع سخت است ‌.

۴.ذرت آردی : دارای دانه های درشت است و تمام نشاسته آندوسپرم آن نرم و آردی است .

۵.ذرت شیرین : دارای دانه های چروکیده و شفاف است و از آن بیشتر برای تولید کنسرو ذرت یا بلال استفاده می شود و قند آن بیشتر دکسترین است ‌.

۶.ذرت مومی : نوعی ذرت دندانی است و در تجارت موقعیت بالایی دارد.

۷.ذرت آجیلی : دارای دانه های ریز و نوک تیز است. نشاسته این گونه از نوع شفاف است.

فرآورده های ذرت

برای تولید بسیاری از فرآورده های ذرت اولین اقدام آسیاب کردن آن برای حذف جوانه و خردکردن آندوسپرم به ذرات بلغور و آرد مانند است . این فرآیند به دو روش خشک و مرطوب انجام می گیرد.

این غله فرآورده هایی مثل روغن ذرت، شربت ذرت، آرد ذرت و اسنک ( طیف وسیعی از فرآورده های غذایی را شامل می شود که به عنوان غدای سبک یا میان وعده در نظر گرفته می شود، به طور مثال، چیپس سیب زمینی، پاپ کورن، بستنی، کلوچه ) دارد.

کشت ذرت

در موقع کشت ذرت باید به فاکتورهایی از قبیل انتخاب بذر، تاریخ کاشت، عمق کاشت و تراکم آن و حاصل خیزی خاک دقت نمود.

۱.انتخاب بذر

برای انتخاب بذر باید به این نکته توجه داشت که بذر سالم باشد برای جلوگیری از هر گونه آفات و امراض با قارچ کشها ضد عفونی انجام می شود.

مقدار بذر مورد نیاز برای ذرت دانه ای ۲۰ تا ۲۵ کیلوگرم و برای ذرت علوفه ای ۳۰ تا ۳۵ کیلوگرم می باشد.

۲.تاریخ کاشت

زمان کاشت ذرت بر روی تاریخ رویش، تراکم، شادابی مزرعه، تاریخ ظهور اندامهای زایشی و زمان رسیدن تاثیر خواد داشت.

زمان کاشت موقعی شروع می گردد که درجه حرارت خاک در عمق کاشت در اوایل صبح ۸ تا ۱۰ درجه سانتی گراد و هوا رو به گرمی باشد.

۳.عمق کاشت

عمق کاشت بسته به بافت خاک و رطوبت خاک متغیر است. عمق کاشت در اراضی با بافت متوسط که خیلی زود خشک می گردد ۶ تا ۸ سانتی متر و در نواحی مرطوب با بافت سنگین ۵ تا ۶ سانتی متر می باشد.

کاشت، داشت، برداشت

در ابتدا باید زمین آماده سازی شود.کاشت به دو صورت هیرم کاری و خشک کاری انجام می شود.

ذرت را می توان با بذر افشان های مخصوصی ( مکانیکی، پنوماتیک ) موجود در منطقه کشت نمود. فاصله پشته ها یا خطوط کاشت ۷۵ سانتی متر و عمق کاشت ۵ تا ۷ سانتی متر است. سبز شدن یکسان مزرعه همان گونه که گفته شد بستگی به یکسان بودن عمق کاشت دارد

با دستگاه پنوماتیک می توان تراکم و عمق کاشت را بهتر کنترل کرد.

عملیات داشت یک مزرعه ذرت عبارت است از آبیاری، کود سرک، مبارزه با علف های هرز، خاک دهی بوته و سایر مراقبت های زراعی می باشد.

نوبت آبیاری بسته به شرایط مختلف آب و هوای و بافت خاک کاملا متفاوت است اصولا بین‌۷ تا ۱۲ روز آبیاری انجام می شود.

برای برداشت محصول رطوبت دانه باید بین ۲۰ تا ۲۵ درصد باشد اگر قرار باشد که محصول برداشت شده مورد مصرف دام قرار گیرد ذرت را می توان با رطوبت بین ۲۵ تا ۲۸ درصد برداشت کرد.

ذرت به دو طریق برداشت می شود :

۱.با دست : در زراعت های کوچک و کرتی و هم چنین در مناطق مرطوب که بارندگی های فصل آن، کار با ماشین های برداشت را مشکل تر می سازد عمل برداشت با دست و داس های مخصوص انجام می گیرد‌.

۲‌.با ماشین های مخصوص: در زراعت های بزرگ و مکانیزه با استفاده از چاپر و کمباین و غیره

بیشترین سطوح زیر کشت در استان های فارس، خوزستان، کرمانشاه، مرودشت، ایلام، کرمان، جیرفت است.