نماتد

   نماتد چیست ؟

نماتدها حیوانات با بدنی کشیده و لوله ای هستند که شکل دوکی دارند و بسته به محل زندگی و تغذیه می توانند انگلجانواران ، گیاهان و یا گندخوار باشند .

نماتدهای انگل گیاه اغلب در خاک زندگی می کنند و به ریشه گیاهان حمله می کنند و از آن ها تغذیه می کنند و در صورتگسترش باعث از بین رفتن گیاه می شود .

هرساله زمین های کشاورزی بسیاری تحت تاثیر این آفت قرار می گیرد با این حال باز یکی از ناشناخته ترین آفات خسارت زاخاک زی می باشد .

بیولوژی

این آفت دارای دو شکل جنسی نر و ماده می باشد .ماده ها تخم مرغی شکل می باشند و بدن کیسه ای دارند که پس ازحمله به ریشه گیاه از خود ماده ژلاتینی تولید می کند که باعث چسبیدن خاک و ریشه به هم می شود .این در صورتی استکه جنس نر این آفت باریک و به شکل نخ می باشد . هم چنین بهترین درجه حرارت برای زیست این آفت ۲۵ تا ۳۱ درجهسانتی گراد می باشد بنابراین محیط گرم با زمستان های کوتاه برای رشد و زندگی نماتدها مطلوب می باشد.

نماتد در مرکبات

 مرکبات از جمله میوه های مناطق گرم و مرطوب به شمار می رود که سطح زیر کشت قابل توجهی را به خود اختصاصداده است  و سهم بالایی در صادرات و ارز آوری دارد به همین دلیل باید شرایط باید به نحوی باشد  تا از آسیب آفات ها بهدور باشند . در واقع گونه های مختلفی از نماتدها می توانند به مرکبات حمله کنند و باعث خسارت به آن ها شوند اما یکی ازمهم ترین آن ها که باعث خسارت گسترده ای می شود متعلق به خانواده Tylenchulidea می باشد .

نماتدها از طرق مختلف آبیاری ، نهال های آلوده ، خاک  انسان و حتی حیوانات وارد زمین های کشاورزی می شوند و باعثآلودگی مرکبات می شود.

چگونگی تشخیص نماتدها

با دو روش کنترل ریشه و مشاهده علائم ظاهری  روی ریشه فرعی و بررسی اندام های هوایی مرکبات مخصوصا شاخ وبرگ ها می توان آلودگی به این آفت را تشخیص داد.

علائم و خسارات

بیشترین علائم این آفت روی ریشه ها ظاهر می شود ولی این بدین معنی نمی باشد که قسمت های دیگر گیاه را درگیر وآلوده نمی کند در واقع گونه وسیعی از نماتدها به ریشه مرکبات حمله می کنند.

مهم ترین علامت نماتدها در مرکبات زوال تدریجی آن هاست که میزان آن به عوامل مختلفی مثل سن درخت ، رقم آن ،خاکو تغذیه و گونه نماتد بستگی دارد درختانی که به این آفت مبتلا شوند ریشه ی ضخیم تر و تیره تری پیدا می کنند ، برگهای آن ها تغییر رنگ می دهد و کوچکتر می شود و ممکن است در بعضی از ارقام باعث سوختگی ، لوله شدن و ریزش آنها شود. کم کم با گسترش آفت مقاومت گیاه کمتر می شود تا جایی که باعث ضعف شدید درختان ،  باردهی کم و کاهشمحصول می شود.

پیشگیری و مدیریت آن

-  بهداشت محیط و کاشت نهال در زمین های فاقد آلودگی

-  استفاده از نهال های سالم و ضدعفونی کردن آن ها

-  عدم استفاده و جلوگیری از ورود آب های آلوده به زمین

-  شخم زنی خاک پای درخت

-  تغذیه مناسب که باعث ایمنی بیشتر گیاه و حفظ سلامت آن می شود

کنترل شیمیایی

به دو صورت قبل از کاشت و بعد از کاشت انجام می شود در صورتی که زمین آلوده به این نوع آفت باشد با استفاده ازسموم آبامکتین ، متام سدیم ، ولوم پرایم می توان آن ها را از بین برد.