پیاز

کشت پیاز در ایران 

پیاز گیاهی است تک لپه و دو ساله که در گستره دمایی از مناطق سردسیر ( تبریز ) تا گرمسیر ( خوزستان ) کشت می‌شود. این گیاه مقاومت نسبی به سرما دارد ولی نمی تواند یخ بندان را تحمل کند. این گیاه امروزه در اکثر نقاط ایران کاشته می شود ولی در مناطق آذربایجان شرقی، اصفهان، استان مرکزی، فارس، زنجان که جیرفت بیشترین میزان تولید را دارد.

پیاز با نام علمی Allium caps بر اساس طول روز و نوع مصرف، رنگ، شکل به دو دسته ی پیاز یا سوخ خشک یا پیاز سبز تقسیم بندی می شود این گیاه دو ساله با رشد بوته ای ضعیف، برگ های استوانه شکل تو خالی با توجه به طول روز در سال اول باعث تشکیل سوخ می شود و در سال دوم با کشت سوخ ها و پس‌از ظهور ساقه‌های گل دهنده و چترها بذر تولید می‌کند.

مراحل رشد پیاز 

- جوانه زنی 

- رشد و نمو برگ ها 

- تشکیل سوخ  ( شروع پیازدهی ) 

- رشد پیاز 

- رسیدگی

  خاک 

پیاز را در هر نوع خاکی می توان کاشت ولی در خاک های سبک و قوی بیشترین رشد را دارند بنابراین خاک شنی لومی مناسب ترین خاک برای پرورش پیاز است.کاشت در خاک سنگین باعث سله بستن سطح خاک می شود و به دلیل نامناسب بودن تهویه ی بستر باعث کاهش عملکرد و کیفیت محصول می شود.

 آب و هوا 

پیاز یک گیاه محصول فصل خنک است و در محدوه ی دمایی وسیع کشت می شود ولی برای جوانه زنی لازم است پیاز در معرض سرمای اولیه قرار بگیرد هم چنین دمای بهینه برای رشد گیاهچه بین ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتی گراد است البته با افزایش دما میزان رشد کاهش پیدا می کند و فساد در گیاه رخ می دهد.

 نور 

پیاز برای رشد به نور کافی نیاز دارد که بر همین اساس به سه دسته تقسیم می شود .

- روز بلند : به بیش از ۱۴ ساعت نور نیاز دارد در اوایل بهار پس از برطرف شدن خطر سرمای زمستانه کشت می شود و در تابستان تا اوایل پائیز برداشت می شود. ارقام پیاز سفیدقم ، سفید کاشان و قرمز ری در این دسته قرار دارند.

- روز متوسط : ۱۳ تا ۱۴ ساعت نور نیاز دارد در اواخر پائیز در نواحی معتدل کشت می شود و در اواخر بهار تا اوایل تابستان برداشت می شود. ارقام سفید گرگان، رامهرمز، سفید ساری و طارم در این دسته قرار دارند.

- روز کوتاه : در نواحی جنوبی بیشتر کاشته می شوند و به کمتر از ۱۳ ساعت نور نیاز دارد در پائیز کشت می شود و در زمستان تا بهار عملیات برداشت انجام می شود.

آماده کردن زمین برای کاشت

قبل از کاشت زمین باید شخم زده شود این کار باعث می شود که زمین عاری از کلوخ و سنگریزه شود و خاک یک دست شود‌ هم چنین قبل از کاشت لازم است خاک مورد آزمایش قرار گیرد و درصورت کمبود موادغذایی به آن کودهای شیمیایی نیتروژنه، فسفره و پتاسه اضافه شود.

کاشت 

پیاز را به دو صورت نشاء کاری و مستقیم در زمین اصلی می کارند.کشت بذر در خزانه و تولید نشاء برای تولید زودرس محصول انجام می شود برای این منظور‌۲ تا ۳ کیلوگرم بذر را بعد از کاشت در خزانه در کشت پاییزه باید تا اواخر مهر ماه به زمین اصلی منتقل شود.

در کاشت مستقیم علاوه بر بذر پیاز می توان از پیاز کوچک در دو نوبت کشت بهاره و پائیزه استفاده کرد. لازم است قبل از کاشت عملیات آماده سازی زمین انجام شود. در کاشت مستقیم ۶ تا ۸ کیلوگرم بذر به صورت خطی در صورتی که فاصله‌ی بین ردیف ها ۴۰ تا ۴۵ سانتی متر و فاصله بوته ۵ تا ۹ سانتی متر باشد کاشته می شود. البته باید توجه داشت در زمان کاشت مستقیم کود حیوانی به گیاه داده نشود چون باعث فساد، بیماری در پیاز می شود. هم چنین لازم است قبل از سبز شدن پیاز زمین مرتبا وجین شود و علف های هرز از زمین خارج شود تا روی بوته ها پیاز را نپوشانند اگر برای مدت طولانی زمین وجین نشود علف های هرز به پیاز آسیب می رسانند.

آبیاری 

پس از سبز شدن بذرها بسته به بافت خاک و شرایط محیطی هر ۵ تا ۷ روز یک بار آبیاری انجام می شود در زمین های شنی که سطح فوقانی خاک زود خشک می شود باید توجه داشت که اطراف ریشه پیاز همیشه رطوبت کافی داشته باشد تا بذر به راحتی جوانه بزند گیاه پیاز به روش های مختلف سنتی و ردیفی آبیاری می شوند در این فرآیند از آبیاری غرقابی و نشتی نباید استفاده شود چون امکان شسته شدن بذر و یا جابه جایی نشاء وجود دارد. هم چنین وقتی رنگ پیاز به زرد می رسد آبیاری باید متوقف شود چون باعث گندیدن غده پیاز می شود.

برداشت 

وقتی یک سوم قسمت هوایی پیاز روی زمین خوابید و برگ های آن خشک شود و بریزد گیاه آماده ی برداشت است.یکی از مشکلات پیاز در انبارداری جوانه زدن آن است برای جلوگیری از جوانه زدن باید درجه حرارت انبار کم باشد هم چنین می توان از مواد بازدارنده مثل مالیک هیدرازید استفاده نمود.