گوجه فرنگی

کشت گوجه فرنگی

کاشت ، داشت ، برداشت

اولین مرحله در کشت گوجه فرنگی بعد از انتخاب زمین، آماده سازی آن می باشد که شامل بررسی و کنترل عوامل اثر گذار بر رشد گیاه می باشد. این گیاه را می توان در هر نوع خاک از نوع شنی سبک تا رسی سنگین کشت کرد اما برای تولید محصول پائیزه توصیه می شود که کاشت در خاک های سنگین، رسی شنی انجام شود. هم چنین برای تامین نیاز مواد غذایی خاک در پائیز سال قبل از کشت باید مقدار ۲۰ تا ۳۰ تن کود دامی پوسیده، ۱۵۰ کیلوگرم کود فسفر، ۱۵۰ کیلوگرم کود پتاس به خاک اضافه کرد.

این گیاه یک ساله جز خانواده بادمجانیان است که دارای ساقه های خزنده و برگ های مرکب است که در مناطقی که روزهای بلند و آفتابی دارند و دمای آن بین ۲۰ تا ۳۰ درجه است رشد و نمو می کند هم چنین حساسیت آن نسبت به سرما باعث شده که در دمای صفر درجه یخ زدگی رخ بدهد و گیاه آسیب ببیند. قدمت کاشت این گیاه در ایران به حدود ۱۰۰ سال پیش بر‌می‌گردد که تفاوت در خصوصیات ظاهری، دوره رسیدن، سازگاری با محیط و مقاومت به آفات و بیماری ها باعث به وجود آمدن ارقام متفاوت شده است ‌‌.

از انواع ارقام مهم این گیاه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱.رقم ردکلود : میوه ی آن درشت، سفت و گوشتی است رنگ آن قرمز و پرمحصول که در نواحی گرم کشت می شود.

۲.رقم رد تاپ: کم آب، خوشه ای، دوره ی میوه دهی طولانی

۳.رقم اوربانا: پر محصول، میوه گوشتی و سفت، کشت در مناطق گرم و معتدل

۴.رقم روت جرز: پابلند، پر رشد، میوه ی درشت و کروی

۵.وسترن رد: مناسب آب و هوای معتدل و سرد، نسبتا دیررس و مقاوم به سرمای پائیزه

۶.رقم ریوگراندرس: نسبتا دیررس، بیضی شکل، مناسب برای مصارف صنعتی

این گیاه یک ساله با ساقه ی ضخیم و نیمه چوبی گل هایش در ابتدا به رنگ زرد هستند که بعدا به رنگ قرمز در می آیند. طول دوره رشد بسته به رقم آن بین ۹۰ تا ۱۲۰ روز است. این میوه غنی از ویتامین سی و لیکوپن می باشد که خواص زیر را دارد.

-پیشگیری از سرطان

- ۹۳ تا ۹۵ درصد آن آب است و قند کمی دارد به همین دلیل هم تشنگی را برطرف می کند و کالری کمی به بدن می دهد

-داشتن پوستی زیبا و جوان

- تقویت استخوان و پیشگیری از پوکی استخوان

- از سکته مغزی جلوگیری می کند

- بهبود گوارش و بینایی 

 و اما مضرات آن

- خاصیت اسیدی آن باعث ریفلاکس معده می شود

- در برخی افراد باعث بیماری های کلیه می شود

- حساسیت ایجاد می کند

- قلیا موجود در آن در صورت مصرف زیاد باعث شکل گیری کلسیم در بافت می شود.

کاشت

کاشت به دو صورت بذر مستقیم در زمین و نشاکاری انجام می شود. در فصل سرما که امکان کاشت مستقیم گوجه فرنگی وجود ندارد باید از روش نشا استفاده کرد تا دوره رشد و نمو گیاه طولانی‌تر شود البته گاهی به منظور تهیه محصول پیش رس و عرضه ی زودتر آن به بازار از این روش استفاده می کنند. بذر ها باید ۱.۵ تا ۲ ماه قبل از کشت در هوای آزاد در گل خانه کاشته شوند به منظور حصول نشا مرغوب بذرها باید به صورت خطی و تنک کاشته شود که معمولا برای یک هکتار زمین اصلی، ۴۰ متر مربع زمین خزانه با ۵۰۰گرم بذر کافی است هم چنین قبل از انتقال نشاء به زمین اصلی باید به مدت ۲ هفته آن ها را به هوای آزاد عادت داد برای این کار کافی است که سرپوش خزانه شب ها کمی باز گذاشته شوند هم چنین پس از جابه جا کردن نشاء و کاشت آن ها در زمین اصلی بلافاصله زمین باید آبیاری شود و یک تا دو روز بعد باید مجدد آبیاری انجام شود تا بوته به طور کامل در زمین مستقر شده و رشد و نمو خود را ادامه بدهد. بعد از نشاء کاری اولیه تعدادی از نشاءها به دلایلی خشک می شود که برای حذف آن ها  و جای گزینی با نشاء های دیگر باید واکاوی انجام شود، لازم به تذکر است که نباید واکاوی به تاخیر بیفتد زیرا زمان رسیدن محصول متفاوت می شود.

کشت با استفاده از بذر به صورت مستقیم در زمین اصلی

در نواحی گرم سیری و معتدل گرم می توان بذر گوجه فرنگی را در زمین اصلی کاشت در جنوب ایران این فرآیند در اوایل پائیز انجام می شود. چنان چه بذر به صورت خطی کاشته شود برای یک هکتار زمین ۱ تا ۱.۵ کیلوگرم بذر کافی است و اگر به صورت کپه ای باشد با احتساب فاصله ی لازم ۵۰۰ گرم بذر کافی می باشد. فاصله خطوط کاشت در زمین اصلی باید ۱۰۰ تا ۱۵۰ سانتی متر و فاصله بین بوته ها ۵۰ تا ۶۰ سانتی باشد.

داشت، مرحله ی مراقبت گیاهی

 شامل کوددهی، آبیاری، کنترل امراض و آفات، هرس می باشد.

- آبیاری

گوجه فرنگی در دوران رشد رویشی و تشکیل میوه به حداکثر آبیاری نیاز دارد نیاز آبی این گیاه بسته به نوع خاک، رقم آن متفاوت است. برای کارآیی بهتر این فرآیند باید به دو نکته توجه داشت اول اینکه آبیاری طوری صورت گیرد که محیط ریشه کامل خیس شود بدون آن که آب روی پشته ها برود، دوم آبیاری باید طوری باشد که زمین خشک نشود زیرا در این صورت بعد از آبیاری و بارندگی فراوان میوه گوجه فرنگی روی بوته ترک می خورد.

-هرس

پاره ای از سبزی ها از جمله گوجه فرنگی برای این که محصول مرغوب تری تولید کنند باید قسمتی از اندام های رویشی یعنی شاخه های پائین ساقه آن ها قطع شود تا درنتیجه ی این عمل تعادل بین اندام های رویشی و زایشی ایجاد شود و میزان محصول افزایش یابد .

برداشت

گوجه فرنگی از نظر زمان برداشت به ۴ دسته تقسیم می شوند

- رسیده ی سبز : زمانی است که میوه ی گوجه فرنگی از نظر حجم به اندازه نهایی خود می رسد یعنی رشد کافی و کامل کرده است

- نیمه صورتی : پس از گذشت چند روز در میوه های سبز رسیده خطوط صورتی دیده می شود در این مرحله می توان با انبار کردن گوجه ها آن ها را به رسیده تبدیل کرد

- رسیده ی صورتی

- رسیده ی قرمز :در این مرحله میوه کاملا می رسد و گوشت آن نرم است و رنگ آن قرمز شفاف است.

عملیات برداشت هم به صورت دستی و هم مکانیزه انجام می شود.